Metoda SMART

Zastanawiasz się jak osiągnąć wyznaczone cele? A może Twoją zagwostką jest w jaki sposób je sformułować, aby przesłanie było jasne dla członków Twojego zespołu?

W takim momencie z odpowiedzią i wsparciem przychodzi metoda SMART. Jej nazwa jest akronimem utworzonym z 5 angielskich słów:

• Specific – Skonkretyzowany
• Measurable – Mierzalny
• Ambitious – Ambitny
• Realistic – Realny
• Time-bound – Określony w czasie

Na początku warto również zaznaczyć, czy SMART posiada swoje wariacje i niezmiennie wyrażając cel, wskazuje również na parafrazy wcześniejszych kroków. Są nimi zamiennie:

• Relevant – Istotny
• Achievable – Osiągalny

Jak wyznaczyć cel przy pomocy kryteriów metody SMART?

1. Specific – Skonkretyzowany: Twój cel powinien być sformułowany jednoznacznie, tak aby ograniczyć możliwość dowolnych interpretacji, a także wykluczyć niedomówienia. W efekcie, jeśli pracujesz w zespole, Wasza wizja stanie się spójna i przejrzysta dla osób trzecich.
2. Measurable – Mierzalny: Jeżeli zależy Ci na osiągnięciu rezultatu musisz pamiętać o mierzeniu postępu prac nad jego realizacją. Twoim zadaniem jest sformułowanie celu w taki sposób, abyś mógł/mogła liczbowo ocenić na jakim etapie jesteś obecnie i ile oraz co zostało do zakończenia. Jeżeli sprawa jest bardziej złożona i pomiar staje się skomplikowany, spróbuj rozłożyć główny cel na części składowe. Zadbaj również o to, aby kryterium oceny liczbowej było jasne dla wszystkich członków zespołu , nie możecie pozwolić sobie na manipulowanie danymi.
3. Ambitious – Ambitny: Wyznaczony cel musi mieć dla Cebie konkretne znaczenie, stanowić udział w rozwoju, motywować do pracy, budować determinację. Osiągnięcie rezultatu powinno być dla Ciebie motywacją, jednak podejmując wyzwanie, pamiętaj, że będzie ono miało sens, jeśli będzie możliwe do wykonania.
4. Realistic – Realny: Cel możliwy do osiągnięcia to taki, który nie przekracza Twoich możliwości. Metoda SMART ma Ci o tym przypomnieć. Jeżeli z zespołem wyznaczycie działania, które są poza Waszym zasięgiem, szybko może wkraść się demotywacja i poczucie porażki. Świadomość potencjału i ograniczeń otoczenia pozwoli Wam uniknąć syzyfowych mąk i ocenić realistyczne siły na zamiary.
5. Time-Bound lub Timely – Określony w czasie, terminowy: Cel bez granic czasowych pęknie jak bańka mydlana. Nieodłącznym krokiem metody SMART jest sprecyzowany termin realizacji, to znaczy, że potrzebujesz zdefiniować czas od rozpoczęcia, przez punkty kontrolne, aż do zakończenia. Nawet poglądowy harmonogram ustalony w głowie czy drogą rozmowy będzie mobilizował do działania.

Twoje cele SMART, faktycznie takie będą jeżeli spróbujesz rozpracować kilka case study, w końcu praktyka czyni mistrza.

Zobacz cele SMART na przykładzie

Załóżmy, że planujesz wydać papierowy przewodnik Lean dla pracowników zakładu.

Cel ogólny: napisanie i wydanie papierowego przewodnika Lean liczącego 100 stron w 8 tygodni

Rozkładając realizację na czynniki pierwsze i tworząc plan w oparciu o cele SMART uzyskasz:

Sprecyzowany cel: przewodnik będzie dotyczył tematyki Lean Management, omawiając kolejno narzędzia i metody występujące w filarach Just in Time oraz Jidoka, materiał zostanie przygotowany w oparciu o sprawdzone pozycje źródłowe

Mierzalny cel: przewodnik będzie liczył około 100 stron, opis każdego narzędzia lub metody ma mieć 5 stron, aby zmieścić się w planowanym terminie realizacji, w tygodniu konieczne będzie napisanie 3 podrozdziałów, czyli 15 stron

Ambitny, osiągalny cel: to pierwsza taka inicjatywa w karierze zawodowej, ale miałem/miałam już okazję napisać już nie jeden artykuł, więc osiągnięcie celu jest możliwe

Realistyczny, istotny cel: spełniam ważny dla mnie plan, wiem, że materiały będą przydatne dla pracowników, wiem również że uda się go spełnić ponieważ 3 wydawnictwa wyraziły chęć opublikowania przewodnika, teraz muszę przestrzegać założeń postępu pisania, by nie wytrącić się z rytmu i pamiętać o deadlinach

Terminowy cel: a co do deadlinów, napisanie przewodnika na powyższych warunkach zajmie mi około 8 tygodni, rozpoczynając od poniedziałku (konkretna data XX.XX.XXXX), wyznaczam datę zakończenia projektu na XX.XX.XXXX, aby się zmieścić w czasie określam również 3 granice kontrolne, które zmobilizują mnie do realizacji celu.

Inne przykłady celu SMART:

• W przyszłym kwartale obniżę poziom brakowości produktu AA001 o 5% poprzez zmianę klasy surowca,
• Do czerwca zmniejszę obwód w pasie o 6 cm uczestnicząc w personalizowanym treningu w szkole X.

Tak prezentuje się formułowanie celu przy pomocy metody SMART, jednak to jeszcze nie koniec możliwości.

Alternatywą i poszerzeniem dotychczasowej techniki jest metoda SMARTER.

Jak widać do wcześniejszego akronimu SMART dochodzą jeszcze dwie litery odpowiadające kolejno:

• Exciting – Ekscytujący
• Recorded – Zapisany

Pierwszy wyznacznik celu Exciting – Ekscytujący nadaje mu odmiennego charakteru, sprawiając, że wydaje się bardziej atrakcyjny. Takie założenie ma nakłonić Cię, abyś pamiętał/pamiętała, że praca ma przynosić Ci też radość, a nie być nudnym obowiązkiem. Natomiast drugi Recorded – Zapisany, ma wymiar symboliczny i jest formą kontraktu z samym sobą. To też jest mobilizujące do działania.

Metoda SMART oraz SMARTER nie tylko wspierają wyznaczanie celów, ale pozwalają je również osiągnąć. Dlaczego? Sprzyjają refleksjom i wzbudzają konieczność zastanowienia się czy na pewno mamy możliwość ich realizacji. Czy nie postępując zgodnie ze schematem 5 lub 7 kroków zastanowiłbyś/łabyś się czy cel jest mierzalny, realistyczny, atrakcyjny i trzeba mu wyznaczyć termin? Zapewne nie, więc gdy przyjdzie Ci do głowy myśl „chcę osiągnąć” miej na uwadze atuty jakie niesie drogowskaz SMART.